Duurzame keuzes maak je óók met IT

Mobiele telefoons staan niet bekend om hun duurzaamheid. Het winnen van grondstoffen, zoals zeldzame metalen, is belastend voor het milieu, fabrikanten voorzien maar een beperkte tijd in updates en veel onderdelen zijn niet te repareren. Smartphones die veel beter scoren op deze punten bestaan echter ook. WUR is gestart met een pilot, waarbij medewerkers de kans krijgen om voor zo’n duurzame telefoon te kiezen: de Fairphone 5. Hiervan zijn wél onderdelen te vervangen en je krijgt acht jaar lang updates. Bij het maken van de telefoons is bij elk materiaal op duurzaamheid gelet.  

Niet alleen de telefoon kan duurzamer. De IT-organisatie heeft een stapel plannen klaar om milieu-impact zwaarder mee te laten wegen bij keuzes voor digitale apparaten en systemen. Dat is niet voor niets, volgens Victor Viveen, die aan het hoofd staat. ‘Wereldwijd gaat het energieverbruik van ICT van 2% in 2023 omhoog naar 20% in 2050. Dat is te veel, we moeten ons energieverbruik verminderen.’ 

Starten bij de apparaten in je hand

Een team van bijna 200 IT-medewerkers maken de weg vrij voor duurzamere hardware en software en zijn daarin vaak ook persoonlijk gedreven. Zij zien dat er allereerst winst te behalen valt bij de persoonlijke apparaten, zoals telefoons en laptops. Na kritische afweging krijgen die een plek in het aanbod voor medewerkers. Dat ging bij de Fairphone zo: ‘De aanschaf is wel duurder, maar omdat hij veel langer meegaat, blijven de maandelijkse kosten per medewerker gelijk. Dat is een groot voordeel.’  

‘Voor laptops is het lastiger om een duurzame variant te vinden’, weet Victor. Dus proberen de IT’ers de levensduur te verlengen van de laptops die medewerkers nu gebruiken. ‘Als een laptop een jaar langer meegaat, levert dat veel meer energie- en grondstofbesparing op dan die laptop te vervangen door een zuinigere variant.’ Repareren wanneer mogelijk, is dus het motto. De IT-organisatie probeert dit beter te organiseren en tegelijk het beveiligingsniveau zo hoog mogelijk te houden. Ook studenten kunnen terecht voor reparaties.   

Zelfs voor telefoonhoesjes, laptoptassen en koptelefoons gaat Victor en zijn collega’s op zoek naar duurzamere varianten. Het gaat daarbij niet om kleine duurzame dingen die een bedrijf doet, legt hij uit. ‘We kijken echt naar de materialen, het gebruik en de levensduur. En uiteraard naar kosten, gebruiksgemak en veiligheid.’ 

Bewust gebruik van apparaten

Volgens Victor zijn die apparaten en accessoires maar een deel van de oplossing voor medewerkers. ‘Het ligt óók aan hoe we allemaal onze apparaten gebruiken en welke keuzes we maken in ons dagelijks werk. Gebruik jij je IT niet onnodig? Zet je het in om belangrijke doelstellingen te behalen? Dat is bij zware toepassingen (zoals gebruik van A.I) heel relevant. En wat is bijvoorbeeld beter: je laptop op stand-by of helemaal uitzetten? Is thuiswerken met hybride vergaderingen duurzamer of naar de campus komen? En heeft het zin om je mailbox op te ruimen? Veel mensen staan er niet bij stil dat dagelijkse keuzes invloed hebben en te maken heeft met of wij als WUR echt duurzaam zijn’, vervolgt hij. ‘En dat is begrijpelijk, dus vanuit de IT-organisatie hebben we ook een taak om medewerkers van informatie te voorzien over duurzaamheid.’  

‘Het cijfer van 20% van het energieverbruik maakt indruk en is vaak de start van een gesprek. We hebben al veel gepraat over de catering, en dat is een goede zaak, maar over IT is nog te weinig discussie wat ons betreft.’ Hij verwacht dat het aanbieden van duurzame alternatieven, zoals de Fairphone, gaat helpen om het gesprek aan te zwengelen.  

Ondertussen houdt het netwerkteam van IT ook in de gaten hoe de WiFi-apparatuur efficiënter te gebruiken is. ‘We zorgen bij nieuwbouw en verbouw voor goede WiFi-dekking en capaciteit en vaste internetverbinding waar nodig. Maar dan wel met zo min mogelijk apparatuur en energieverbruik.’ Waar dat op neer komt: telkens de perfecte puzzel proberen te leggen met netwerkkabels, netwerk switches, wifi-acces-points. ‘Per onderdeeltje scheelt dat misschien niet veel, maar de campus is groot, dus in totaal kunnen we veel besparen als we extra sturen op duurzaamheid van de IT-infrastructuur.’ 

Supercomputer op duurzame energie

Het datacenter team kijkt tot slot naar verduurzaming van het datacentrum en supercomputer Anunna waarmee onderzoekers grote datasets met Artificial Intelligence kunnen analyseren. ‘Een datacentrum met een High Performance Computer cluster gebruikt veel energie, vooral voor koeling’, legt hij uit. ‘Daarom ondersteunen we onderzoekers om slimmer gebruik te maken van bestaande datasets. Daarnaast willen we het datacentrum aansluiten op de WKO-ring.’ Dit systeem voor verwarming en koeling maakt gebruik van warmte- en koudeopslag (WKO) in de bodem en levert een forse besparing op het energiegebruik en belangrijk minder belasting van het electriciteitsnetwerk.  

Ondanks alle inspanningen om deze IT-faciliteiten duurzamer te maken, verwacht Victor dat het gebruik van IT bij WUR zal toenemen en daarmee ook het energieverbruik. ‘Onze onderzoekers zetten nu eenmaal steeds meer IT in om de uitdagingen in de samenleving het hoofd te bieden. Denk aan de grote vraagstukken over biodiversiteit, klimaat en voedselproductie. Als dit soort onderzoek de samenleving gaat helpen, dan is zou je zeggen dat het gerechtvaardigd is als het gebruik van IT groeit. Maar dat willen we dan wel zo duurzaam mogelijk doen.’