EFMZV - Ruimte voor vogels en vissers

Inhoud

Na een periode van zeer lage visserijintensiteit, wordt door de recente sterke toename van het bestand van de half-geknotte strandschelp (Spisula subtrucata) het oogsten van dit schelpdier voor de sector weer aantrekkelijk. De overheid is echter aarzelend om hiervoor vergunningen te verlenen vanwege het risico op overbevissing. Met name wordt hierbij gevreesd voor negatieve consequenties voor de rust en voedselbeschikbaarheid voor de zwarte zee-eend (Melanitta nigra). Dit is een beschermde vogelsoort (Natura 2000) waarvoor een landelijk instandhoudingsdoelstelling geldt dat er genoeg draagkracht is voor gemiddeld 68.500 overwinteraars.

Het uitgangspunt van dit voorstel is dat meer kennis over de oorzaken en gevolgen van de ontwikkelingen in Spisula en zwarte zee-eenden een meer nauwkeurige bandbreedte voor de ruimte (en daarmee meer bedrijfszekerheid) voor een duurzame schelpdiervisserij oplevert. Hiervoor stellen onderzoekers (Koninklijk NIOZ, Wageningen Marine Research) en de Nederlandse Vissersbond voor om samen, onder toeziend oog van Vogelbescherming Nederland, een gebruikersvriendelijk en publiek-toegankelijk data- en informatieplatform op te zetten voor de ondersteuning van een duurzame visserij.

Op basis van veldobservaties (onder meer belangeloos uitgevoerd door vissers volgens wetenschappelijke protocollen tijdens hun bedrijfsvoering) en resultaten van onderzoek (onder meer naar de leefomgeving en het gedrag van schelpdieren en zee-eenden) worden door dit platform actuele en eenduidige data en informatie verstrekt over de ontwikkelingen van het schelpdierbestand en de aantallen overwinterende zee-eenden in de Nederlandse kustwateren. Deze gegevens dienen vervolgens als basis voor beleidsontwikkeling (handelingsperspectief Spisula visserij).

Hiermee wordt niet alleen een innovatieve technische ICT-ontwikkeling in gang gezet maar wordt ook, of juist, een innovatieve wijze van samenwerking (kennisontwikkeling, kennisdeling en communicatie over de kennis) door vissers, wetenschap en NGO’s ten behoeve van een duurzame visserij gecreëerd.

Aanpak

De aanpak binnen het project is om de actuele staat zo goed en eenduidig mogelijk te beschrijven en openbaar aan te bieden in de vorm van een Data- en Informatieportaal. De wetenschappelijke kwaliteit van de data en informatie zal worden peer reviewed op symposia en als wetenschappelijke publicaties. De inhoud en functioneren van het DIP zal jaarlijks worden geëvalueerd door een bredere groep stakeholders, waarbij de feedback wordt gebruikt voor verdere verbeteringen.

Naast het doorlopen van de adaptieve beheercyclus wordt ook aandacht besteed aan de verkenning van de mogelijkheden om de markt voor duurzame geviste schelpdieren te verbreden, door verschillende activiteiten binnen en buiten de visserijketen.

Dit portaal wordt continue gevoed met velddata en modeluitkomsten over schelpdieren en zwarte zee-eenden. Wetenschappelijke protocollen voor het verzamelen van monsters (schelpdieren, sediment) en observeren (waterkwaliteit, zee-eend verspreiding) tijdens het vissen worden samen met de vissers ontwikkeld en getest. Deze informatie is statistisch geanalyseerd voor patronen en ontwikkelingen in de tijd en ruimte, inclusief fundamentele en gerealiseerde niches, source-sink relaties en draagkracht voor zee-eenden.

De vergelijking tussen de gewenste en de actuele staat wordt jaarlijks gemaakt tijdens masterclasses van het projectteam met de overheid. Aandacht is ook besteed aan het verkennen van de mogelijkheden voor een toename in de marktwaarde van Spisula en de markt verbreden voor duurzame zeevruchten, zoals de “Proef Schelpdieren” publicatie dat verhalen, ecologische informatie en recepten bevat. Naast andere evenementen, zal informatie over de bevindingen en de voortgang van het project worden gedeeld met de media gedurende jaarlijkse trips op visserijschepen, met representanten van alle consortium leden aan boord.

Projectoverzicht

Dit project is gestart op 1 juli 2018 en zal drie jaar duren. Het project is grotendeels gesubsidieerd door het Europees Fonds voor Maritieme Zaken en Visserij (EFMZV). Dit fonds helpt vissers in de transitie naar duurzame visserij, ondersteund kustgemeenschappen in het verbreden van hun economie, financiert projecten welke nieuwe banen creëren en de kwaliteit van leven langs de Europese kust verbeterd en maakt het makkelijker voor aanvragers om toegang tot financiering te krijgen.