Onderzoekers zien toekomst voor agrarische zonneparken, maar ook uitdagingen

Tot nu toe zijn zonneparken in Nederland bijna altijd monofunctioneel. De grond is dan alleen in gebruik voor stroomproductie. Dat roept steeds meer weerstand op vanwege het inefficiënte ruimtegebruik. Ook de overheid vereist dat grond waarop energie wordt opgewekt, meerdere functies heeft. Een mogelijke invulling van dit multi-functionele landgebruik is landbouw combineren met zonnepanelen. Dit levert agrarische zonneparken op, ook bekend als agri-PV. Voorbeelden zijn verticale panelen met gras of aardappelen ertussen of deels transparante zonnepanelen boven fruit.

Onderzoekers van Wageningen University & Research en Renergize Consultancy schrijven in de position paper dat grootschalige productie van voedsel en stroom op dezelfde akker mogelijk is. De gecombineerde opbrengsten van agri-PV zijn in principe hoger per hectare dan wanneer gewasteelt en energieopwekking gescheiden zijn op twee percelen. Per hectare kan de opbrengst van het gewas en de stroomproductie wel wat afnemen in vergelijking met de situatie waarin de grond slechts één functie heeft. Eén hectare landbouw en één hectare zonnepark zijn bijvoorbeeld samen te brengen tot gemiddeld 1,25 hectare agri-PV met dezelfde totale productie. Dit blijkt uit onderzoek met verschillende gewassen in Duitsland.

Niet alleen voordelen

Toch leidt ruimtebesparing niet altijd tot een interessante business case. ‘De focus op efficiënt ruimtegebruik is te beperkt’, zegt WUR-onderzoeker Frank de Ruijter, mede auteur van de position paper. Een agri-PV opstelling is duurder dan een regulier zonnepark, en dit moet op de een of andere manier terugverdiend worden. Ook voor de teler kunnen er voor- en nadelen zijn. Enerzijds kan een zonne-overkapping bescherming bieden bij extreem weer, anderzijds leidt de schaduw van het agri-PV systeem soms tot een lagere oogst.

Voor een maximale opbrengst van gewas en energie moeten de zonnepanelen aangepast worden aan de teelt van het gewas en zijn er soms ook aanpassingen in de teelt nodig. Deze kennis verwachten de initiatiefnemers de komende jaren verder te ontwikkelen. Voor grootschalige uitrol moet daarnaast in de wetgeving vastgelegd worden aan welke richtlijnen een zonnepark moet voldoen om een agrarisch zonnepark te zijn. Vanwege de hogere investering in aangepaste zonnepanelen adviseren de onderzoekers ook aanpassing van de subsidieregelingen voor stroomproductie. Omdat de teler blijft telen, moeten bovendien alle rechten en plichten van kracht blijven die bij landbouwgrond horen, zoals het Gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) en mestrechten.

De position paper Voedsel en stroom produceren op dezelfde vierkante meter is opgesteld in het kader van het Sunbiose project. In dit 4-jarige project werken Renergize Consultancy, Wageningen University & Research, TNO, ZLTO, LTO-Noord, Groenleven, Solarvation, EasyFix Solar, Brite Solar Technologies, Aurea Imaging en TheServiceConcept gezamenlijk aan de ontwikkeling van systemen die landbouw en zonnestroom combineren. Dit project ontvangt financiering vanuit het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (MOOI22003).